In het FD van 23 aug lees ik een commentaar over de historische kans van Draghi om Italië er bovenop te helpen. Leuk! En er zijn goede voornemens om de bureaucratische en juridische molens sneller maar vooral beter te laten draaien. Dankzij de Euro’s van de EU ligt hier inderdaad een kans die je niet moet laten schieten. In het FD van 20 september lees ik wederom een artikel dat Draghi een start heeft gemaakt met hervormingen van vooral de bureaucratie en justitie. De aanpak van Draghi is gestoeld op een regering van technocraten en politici, een combinatie die elkaar in evenwicht zal moeten houden als het aankomt op het veranderen en het verdelen van de EU-gelden. Een basis is er dus, zou je zeggen. De tijden lijken gunstig nu na de Corona-crisis de nationale economieën weer aantrekken en de werkgelegenheid toeneemt, zelfs tot boven het niveau van de pre-corona periode. Zal het genoeg zijn? Binnen Europa is er verder niet veel veranderd, de Italiaanse economie heeft nog steeds last van veel overheidsbemoeienis, de jeugd trekt weg naar steden of het buitenland waar de lonen hoger liggen. De eisen van Timmermans t.a.v. het klimaat; de CO2 uitstoot zal veel vragen van haar verouderde industrie die op gas, kolen en olie draait, net als in vele andere Europese landen (en daar buiten). Waar is de textiel- en schoenindustrie gebleven?
De vergroening en verduurzaming speelt een steeds zwaardere rol. In alle Europese landen vormt het een hele uitdaging om daar op te anticiperen en ten slotte aan te voldoen. Gaan we, inclusief Italië, dat redden? De Noord-Europese landen hebben hier een voordeel, zij zijn verder in dat proces en kunnen zaken financieel extra ondersteunen. Italië met een staatschuld, die nu al te hoog is, kan niet veel meer doen dan haar eigen machine te optimaliseren door innovatie en digitalisering. Verder moet zij zuinig omgaan met de herstelsteun voor Corona.
Wat ook een belangrijke rol zal spelen is de belastingmoraal van de Italiaan (en de Zuid Europeaan in het algemeen). Alleen een goede, oprechte en eerlijke dialoog met het volk zal zorgen voor enthousiasme onder de bevolking. Alleen dan kan Draghi afkomen van corruptie op diverse niveaus in de politiek en het bedrijfsleven. Natuurlijk zal de innovatie en digitalisering de veranderingen ondersteunen, waarbij de digitale geldstromen als onderdeel van het geheel kunnen en zullen groeien en zo fraude helpen bestrijden.
Verder zal het voor de Italiaanse en Europese economieën afhangen van wat er zich op wereldniveau afspeelt. Onze welvaart is afhankelijk van het verloop op de internationale beurzen en wereldhandel in goederen. Zo is het goed om te zien dat de productie van goederen teruggehaald wordt omdat de kosten van containervervoer onbetaalbaar is geworden. Maar productie hier om de hoek heeft wel met hogere arbeidskosten te maken, dus een prijsopdrijvend effect lijkt er toch in te zitten, met een beetje inflatie tot gevolg? En als dan de rente gaat stijgen, dan krijgen we weer andere problemen. Maar ik denk dat de ECB voornemens is om de rente laag te houden. Eigenlijk laag móet houden omdat anders veel Europese landen failliet dreigen te gaan, maar daar zijn de laatste woorden nog niet over gezegd. De toekomst zal het leren.
